Controle en de dwang hierbij: wat houd het in en hoe ga jij ermee om?
Je gaat nog even checken of alles klaarligt voor je reis, al je spullen liggen recht erin en de kast nog even checken of je alle energie eruit hebt gehaald. Op het moment zelf geeft het je een gevoel van rust, omdat je dus controle op de huidige zaken hebt. Op lange termijn zal dit juist een hoog gevoel van stress opleveren.
Veel mensen zullen wel herkennen, vooral in drukke tijden, dat je last hebt van een beetje controledwang. Om alles letterlijk onder controle te willen houden. Maar waar komt het nou precies vandaan en hoe kun je leren los laten van de controledwang.
Wat houd controledwang precies in?
Controledwang is een sterke niet te onderdrukken behoefte om controle te houden over situaties en dingen waar je je in bevind. Denk aan dat je vaste routines wilt blijven volgen en gewoontes wilt vasthouden. Soms kan dat in een hele extreme vorm gaan.
Controledwang kan een serieus probleem worden in het dagelijks leven.
Wat kan resulteren in dat men niet meer goed kan functioneren. Dit noemen we dan een dwangstoornis. Ander woord hiervoor is obsessief compulsieve stoornis. Je bent dan bijvoorbeeld heel veel tijd kwijt voordat je naar werk gaat, omdat je niet zeker weet of je alles wel goed hebt afgesloten in het huis. Zo loop je misschien wel 10 keer op en neer. Wat voor veel stress en tijdverlies zorgt. Je hebt dan last van dwanggedachten en dwanghandelingen. Het is niet dat het begint bij een dwangstoornis, maar het is vaak het ontstaan uit het feit dat je opzoek bent naar het herpakken van grip en overzicht in het leven.
Veel personen zullen dan wel herkennen dat ze in bepaalde mate wel iets van controle willen hebben. Het is dan op zich ook wel prettig om in bepaalde scenario’s wat controle te hebben, rust te hebben en bijvoorbeeld niet voor onverwachte dingen komen te staan. Dit al helemaal in de wat drukkere periodes. Het kan dan ook zijn dat je dan de behoefte krijgt om controle te hebben krijgt. Dit kan ook te groot worden, terwijl als je zou loslaten op dat moment je juist rust kan krijgen en minder stress.
Het kan ook zijn dat als je dan loslaat en de situaties op je af laten komen zoals die is, kan dat juist wel weer extra stress opleveren. Je kunt moeilijk iets aan het lot over laten natuurlijk. Zo gebeuren er ook niet spontane, ontspannende en leuke dingen. Daarnaast is het zo dat als je gaat anticiperen en incalculeren van alles dat er kan gebeuren, dit dan ook een grote impact kan hebben op jouw sociale leven.
Wanneer heeft iemand dan last van controledwang?
Iemand die een control freak is, heeft wel alles goed voor elkaar en daar is zeker niks mis mee. Je bent goed voorbereid, alles is volgens jou perfect geregeld en je weet dat er geen onverwachte dingen gebeuren. Dit is wel zo overzichtelijke en je kunt gemakkelijk op situaties anticiperen. Controle houden kost wel enorm veel energie voor jou en het levert ook nog is de onnodige stress op.
Doordat je zo intensief bezig bent met het controleren van alles wat er gebeurt, dat rust, slaap en ontspanning zo goed als niet meer voorkomen bij jouw leven. Dwang tot controle levert ook veel gepieker op, je wilt over alles gaan nadenken wat er kan gebeuren en hoe het zou gaan gebeuren. Het is echter niet haalbaar om alles te voorzien. Wat daardoor resulteert in veel stress en gepieker.
De behoefte om alles perfect te willen doen is zo groot, dat wanneer het feest om even niets te doen er is je gewoon niet kan genieten van het moment. Je kan dan nooit echt genieten van dat soort moment en zal dan in de stress juist gaan schieten, omdat je dus geen controle hebt.
Mensen die een grote behoefte hebben aan het houden van de controle, zullen dan ook dwanghandelingen gaan uitvoeren om zo controle te behouden. Er kan niet worden afgeweken van deze dagelijkse routine en sociale activiteiten. Het moeten dan vaste gewoontes zijn voor jou. Deze handelingen kunnen zoveel energie en tijd kosten dat het enorm veel stress gaat opleveren. Dat mensen er een enorme impact van gaan zien in hun leven.
Waarom wil je dan altijd die controle hebben?
Het is de angst om de controle los te laten en zaken op zijn gangetje laten gaan, maar waarom is deze angst er?
Het is eerst belangrijk voordat we op een antwoord komen hoe en wat is de oorzaak van de controledwang.
Een van de oorzaken van controle dwang is een gebrek aan zelfvertrouwen oftewel je bent onzeker. Je wilt controle houden omdat je op andere vlakken weinig tot geen controle kunt houden waar je onzeker over bent. Door dan jezelf goed voor te bereiden en niet aan het toeval over te laten heb je een mate van controle toch die controle van jezelf. Zo weet je zeker dat wanneer je controle hebt en als je iets regelt niets mis gaat en niet zomaar random gebeurd.
Je wilt geen fouten maken in het leven en bent bang over van alles dat mis kan gaan. Dit ben je voor door jezelf onder controle te houden.
Het is zo dat een dwangstroonis erfelijk kan zijn. Dit gaat dan vaak samen met andere psychische stoornissen. Denk hierbij aan angst of depressie en dit vaak in combinatie met ingrijpende levensgebeurtenissen. Wanneer je leven ineens een drastische verandering meemaakt door een scheiding, of het krijgen van een lastige maar hogere functie op werk, of door ontslag van je goede b aan, krijgen mensen behoefte aan controle. Zo wil je gewoon simpelweg weer grip krijgen op jouw leven.
Deze grip is dan op dat moment ook zeker wel prettig, want je weet wat je kan verwachten, geen onverwachte situaties meer en je voelt je minder onzeker en instabiel door de controle. Alleen wat er dan wel gebeurd is dat controle behouden veel stress kan opleveren. Het is belangrijk dat je een goede balans vind. Je hoeft als een control freak niet alles waar je controle over wilt houden los laten, maar probeer stap voor stap, met een professional samen dingen los proberen te laten. Dit allemaal rustig op jouw tempo.
Wat gebeurd er als je de controle dan los gaat laten?
Je hebt besloten. Je wilt graag leren hoe je kan loslaten en niet alles onder controle hoeft te zijn. Dit kan zijn omdat het je gewoon veel stress opleverde, dat de dwang teveel invloed had op jouw dagelijkse functioneren of je sociale leven begon ook resultaten te zien van de dwang tot controle.
Het is slim om samen met ene professional aan de slag te gaan om los te gaan laten van controle. Je kunt angsten en spanningen bespreekbaar maken, je vraagt dan om adviezen om verder stappen te nemen. Het is loslaten van de controle kan zorgen voor onnodige angst wat een behoorlijke invloed kan hebben op jouw leven.
Toch heeft het enorm veel voordelen, stress zal verminderen, je sociale kring zal zich uitbreiden, leuke en spontane dingen zijn weer mogelijk en je kunt je veel beter ontspannen. Het nastreven van perfectie was nooit een nood, want het is nooit haalbaar en gewoon ook nooit genoeg voor je gevoel dan. Daarnaast wil je de situaties en daarmee ook de angst niet gaan mijden, je hebt zo ook een kans om een positieve ervaring op te doen en de drempel; voor de volgende keer te vergroten.
Het is niet alleen goed voor jou als persoon, maar ook voor jouw relaties. Dingen worden veel simpeler, je hebt ook geen mega hoge verwachtingen in je hoofd zitten en het zal makkelijker worden om alles wat er gebeurd in het leven te accepteren en daar ook van de gaan leren. Je leert dan ook toleranter te zijn tegenover fouten en imperfecties. Zelfs kom je erachter wat de achterliggende oorzaak is geweest van jouw controledwang en welke gedachten en wat voor gedrag dat bij jou opriep. Door hier mee aan te slag te gaan en leren los te laten, zal jouw heftige stress zwaar verminderen. Ook zorgt minder het nodig hebben van minder controle in het leven ervoor dat je beter bezig kan zijn met persoonlijke groei.